ณัฐพงษ์ วิรุฬหกุล
- ข้อมูลจากนิตยสาร Future Gamer Iss.221
ใน “อะไรก็ได้” ของเราในเดือนที่ผ่านมา เราได้กล่าวถึงสงครามร้อยปีในช่วงสงครามพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดระหว่างปี ค.ศ. 1337 - 1360 กันไปเป็นที่เรียบร้อยแล้ว โดยในเดือนนี้เราก็จะมาสาวความต่อให้จบเกี่ยวกับสงครามร้อยปีในช่วงที่เหลือหรือก็คือสงครามของพระเจ้าชาร์ลและสงครามของพระเจ้าเฮนรี่ครับ
สงครามของพระเจ้าชาร์ล (The Caroline Wars) คือสงครามที่เกิดขึ้นในช่วงระหว่างปี ค.ศ. 1369 - 1389 โดยจุดเริ่มต้นของสงครามนั้นก็มีมูลเหตุมาจากการที่ “เอ็ดเวิร์ด เจ้าชายดำ” (Edward the Black Prince) ผู้เป็นพระราชโอรสของพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 3 ได้นำกำลังพลเข้าช่วยเหลือ ปีเตอร์ผู้โหดเหี้ยม (Peter the Cruel) ในการทำสงครามที่คาสตีล (หรือสเปนในปัจจุบัน) แต่ไม่ได้รับค่าตอบแทน พระองค์ก็เลยเพิ่มอัตราภาษีในอากีแตนเพื่อกู้ท้องพระคลัง นี่เองทำให้ชาวอากีแตนไม่พอใจและได้ไปขอความช่วยเหลือจากพระเจ้าชาร์ลที่ 5 แห่งฝรั่งเศส พระองค์จึงตัดสินใจที่จะเรียกเจ้าชายเอ็ดเวิร์ดไปพบในปารีสเพื่อพูดคุยเกี่ยวกับเรื่องนี้ ทว่าเจ้าชายเอ็ดเวิร์ดปฏิเสธ พระเจ้าชาร์ลจึงตัดสินใจที่จะระดมพลและเดินทัพเข้าสู่อากีแตนเพื่อชิงดินแดนคืนกลับมาจากอังกฤษ และนี่เองก็คือจุดเริ่มต้นของสงครามร้อยปีในช่วงที่สอง
ในสงครามช่วงนี้พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 3 ทรงพระชราภาพมากแล้ว ในขณะที่เจ้าชายเอ็ดเวิร์ดนั้นก็มีอาการประชวรเรื้อรัง ดังนั้นอังกฤษจึงไม่อยู่ในสถานะที่พร้อมจะทำสงครามสักเท่าใดนัก และด้วยการนำทัพของขุนพลแบร์ทรันด์ เดอ เกอสแคลง (Bertrand de Guesclin) ซึ่งใช้ The Fabian Strategy ในการเลี่ยงปะทะกับกองทัพอังกฤษตรงๆ และปล่อยให้กองทัพอังกฤษต้องเผชิญกับปัญหาทั้งจากเสบียงและความเหนื่อยล้า เราจึงพูดได้เต็มปากว่าในสงครามครานี้เป็นทีที่ฝรั่งเศสได้มีโอกาสไล่ต้อนอังกฤษบ้าง
สงครามในครานี้ยังคงดำเนินต่อไปจนกระทั่งเจ้าชายเอ็ดเวิร์ดสิ้นพระชนม์ลงในปี ค.ศ. 1376 และพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 3 ได้เสด็จสวรรคตในปีถัดมา ส่งผลให้พระเจ้าริชาร์ดที่ 2 ผู้เป็นพระราชโอรสของเจ้าชายดำได้ขึ้นเป็นกษัตริย์แห่งอังกฤษ และในปี ค.ศ. 1480 พระเจ้าชาร์ลที่ 5 ก็ทรงเสด็จสวรรคตและพระเจ้าชาร์ลที่ 6 ได้ขึ้นเป็นกษัตริย์แห่งฝรั่งเศส ในช่วงนี้เองที่ทั้งสองได้ตัดสินใจเจรจาสงบศึกกัน สงครามในช่วงนี้ถือว่าฝรั่งเศสเป็นฝ่ายชนะครับ
แน่นอนว่าสงครามร้อยปียังไม่จบลงเพียงเท่านี้ เพราะเมื่อราชวงศ์แลงคาสเตอร์ (House of Lancaster) ได้ขึ้นครองอำนาจและพระเจ้าเฮนรี่ที่ 5 (Henry V of England) ได้ขึ้นเป็นกษัตริย์แห่งอังกฤษต่อจากพระราชบิดา (พระเจ้าเฮนรี่ที่ 4) พระองค์ก็ได้อ้างสิทธิ์ในราชบัลลังก์แห่งฝรั่งเศสอีกครั้งและนำกำลังพลบุกขึ้นสู่แผ่นดินยุโรปอีกครั้งในปี ค.ศ. 1415 ซึ่งนี่เองก็คือจุดเริ่มต้นของสงครามร้อยปีช่วงที่สามหรือที่รู้จักกันดีในชื่อ "สงครามของพระเจ้าเฮนรี่"
สงครามของพระเจ้าเฮนรี่ (The Lancastrian War) เป็นสงครามช่วงสุดท้ายของสงครามร้อยปีโดยเกิดขึ้นระหว่างปี ค.ศ. 1415 - 1453 ก็เหมือนเช่นสงครามครั้งที่ผ่านมา ฝรั่งเศสเลือกที่จะใช้กลยุทธ์เหมือนในคราก่อนคือพยายามเลี่ยงการปะทะ แต่ก็ไม่เป็นผลและส่งผลให้เกิด “ยุทธการอาแซ็งกูร์” (Battle of Agincourt) ตามมา ในการรบครั้งนี้ก็เป็นอีกครั้งที่ฝ่ายอังกฤษมีชัยเหนือฝรั่งเศสด้วยพลธนูยาว (Longbow Archers) ความพ่ายแพ้ในครั้งนี้ได้สร้างความเสียหายอย่างหนักต่อฝรั่งเศส พระเจ้าชาร์ลที่ 6 จึงต้องทรงยอมเจรจาและยกพระราชธิดาให้แก่พระเจ้าเฮนรี่ นี่เองส่งผลให้พระเจ้าเฮนรี่ที่ 6 ผู้เป็นพระราชโอรสของพระเจ้าเฮนรี่ที่ 5 และเจ้าหญิงแคเธอรีนแห่งวาลัวได้ขึ้นเป็นกษัตริย์แห่งฝรั่งเศสเมื่อพระเจ้าชาร์ลที่ 6 เสด็จสวรรคตในปี ค.ศ. 1422
แต่ถึงแม้พระเจ้าเฮนรี่ที่ 6 จะได้ขึ้นเป็นกษัตริย์แห่งฝรั่งเศส ทว่าสงครามยังคงดำเนินต่อไปเพราะชาวฝรั่งเศสยังคงสนับสนุนพระเจ้าชาร์ลที่ 7 ผู้เป็นพระราชโอรสของพระเจ้าชาร์ลที่ 6 อยู่ โดยในสงครามช่วงนี้เองก็มีวีรสตรีคนหนึ่งที่เรารู้จักกันดีปรากฏตัวขึ้น ซึ่งเธอนั้นเป็นใครอื่นใดไปไม่ได้นอกจาก โจนแห่งอาร์คหรือ ฌาน ดาร์ก (Joan of Arc/Jeanne d’Arc) นั่นเองครับ โดยในปี ค.ศ. 1429 เธอได้นำกำลังพลฝรั่งเศสบุกเข้าตีทัพอังกฤษที่ปิดล้อมออร์เลอ็องอยู่และขับไล่พวกอังกฤษไปได้สำเร็จ
จากชัยชนะของโจนแห่งอาร์คได้ส่งผลให้ฝรั่งเศสกลับมารวมเป็นหนึ่งและได้รับชัยชนะในการรบอีกหลายครั้ง เปิดทางให้พระเจ้าชาร์ลที่ 7 ได้ขึ้นเป็นกษัตริย์แห่งฝรั่งเศสได้สำเร็จในวันที่ 16 กรกฎาคม ค.ศ. 1429 ส่วนชะตากรรมของโจนแห่งอาร์คนั้นก็เหมือนเช่นที่เราต่างก็ทราบกันดี เธอถูกจับได้โดยพวกเบอร์กันดีและถูกส่งตัวให้อังกฤษก่อนที่จะถูกตัดสินให้เผาทั้งเป็นในข้อหาเป็นพวกนอกรีตในวันที่ 30 กรกฎาคม ค.ศ. 1431
หลังจากนั้นเป็นต้นมา อังกฤษก็ต้องเผชิญกับปัญหาภายในและเปิดโอกาสให้พระเจ้าชาร์ลที่ 7 ได้มีโอกาสจัดระเบียบฝรั่งเศสเสียใหม่และขับไล่อังกฤษออกไปจากแผ่นดินฝรั่งเศสได้สำเร็จ โดยการรบครั้งสุดท้ายที่เกิดขึ้นในสงครามร้อยปีก็คือ “ยุทธการคาสตีญง” (Battle of Castillon) ในวันที่ 17 กรกฎาคม ค.ศ. 1453 ซึ่งฝรั่งเศสเป็นฝ่ายชนะ และชัยชนะของฝรั่งเศสในครานี้ก็คือจุดสิ้นสุดอย่างเป็นทางการของสงครามร้อยปีอันยาวนานครับ