ช่วงนี้หากใครที่ติดตามข่าวสารในแวดวงเกมออนไลน์ของไทยอยู่บ่อยๆ น่าจะได้ข่าวดราม่าเกี่ยวกับประเด็นร้านอินเตอร์เน็ตมาบ้างตามเว็บไซต์สื่อเกมต่างๆ หลากหลายที่ ต้นกำเนิดมาจากโปรแกรมคิดเงินในร้านอินเตอร์เน็ตที่มีชื่อว่า “CafeThai” ซึ่งสร้างความคลางแคลงใจให้กับผู้ประกอบการร้านอินเตอร์เน็ตในหลายประเด็น เพื่อให้ผู้ที่อาจจะยังไม่รู้ถึงเรื่องราวเหล่านี้ดีนักได้เข้าใจถึงภาพรวมของปัญหา ทาง Online Station ก็เลยขอไล่เรียงกันตั้งแต่เริ่มต้นมาจนถึงสถานการณ์ปัจจุบันครับ
จุดเริ่มต้นของปัญหา
เมื่อช่วงปลายปีที่ผ่านมา ได้มีการเปิดตัวโปรแกรมคิดเงินสำหรับร้านอินเตอร์เน็ตที่มีชื่อว่า “CafeThai” และได้ทำการปล่อยออกาให้ร้านอินเตอร์เน็ตบางส่วนทดสอบแต่เนื่องจากตัวโปรแกรมนั้นยังอยู่ในเวอร์ชั่น Betaโดยร้านอินเตอร์เน็ตที่สนใจทดลองระบบนั้นจะได้รับ IP Bonus เกมต่างๆ จากทาง Garena ฟรีเป็นระยะเวลา 6 เดือนเป็นสิ่งตอบแทน
ทุกอย่างเหมือนจะไปได้สวย แต่แล้วปัญหาก็เริ่มต้นขึ้น เมื่อช่วงต้นปีที่ผ่านมามีกระแสข่าวออกมาว่ากำลังจะมีการยกเลิก IP Bonus ที่ร้านอินเตอร์เน็ตใช้ภายในช่วงประมาณเดือนพฤษภาคม–เดือนสิงหาคมนี้ โดยหากร้านอินเตอร์เน็ตต้องการที่จะได้รับ IP Bonus ต่อร้านนั้นจะต้องใช้โปรแกรม CafeThai เท่านั้น
เงื่อนไขนี้เป็นเหมือนการบีบร้านอินเตอร์เน็ตให้ใช้โปรแกรม CafeThai โดยอัตโนมัติ เพราะน้อยร้านที่จะไม่อยากได้ IP Bonus จึงจำเป็นต้องติดตั้งและใช้งานโปรแกรมคดเงิน CafeThai ไปด้วยความจำยอม แม้ว่าบางร้านจะมีการซื้อลิขสิทธิ์โปรแกรมคิดเงินยี่ห้ออื่นมาใช้แล้วก็ยังต้องคิดหนัก เพราะถ้าใช้โปรแกรมอื่นก็เท่ากับว่าจะไม่ได้รับ IP Bonus อย่างแน่นอน
ในประเด็นนี้ว่ากันตรงๆ แล้วในมุมของผู้ประกอบการร้านอินเตอร์เน็ตก็ต้องพบกับความปวดใจพอสมควร เพราะปฏิเสธไม่ได้เลยว่าการที่กระแสของเกมใดเกมหนึ่งสามารถดังได้ในไทย ส่วนหนึ่งก็ได้รับแรงผลักดันและการสนับสนุนจากบรรดาผู้ประกอบการร้านอินเตอร์เน็ตต่างๆ ทั่วประเทศ ซึ่งร้านอินเตอร์เน็ตก็ได้รับ IP Bonus เป็นสิ่งตอบแทนนั่นเอง แต่แล้ววันนึงก็ต้องพบกับเงื่อนไขที่ค่อนข้างผูกมัดเข้าจังๆ
แล้วโปรแกรม CafeThai มันมีปัญหาอย่างไร?
เนื่องจากว่าตัวโปรแกรม CafeThai นั้นยังไม่ใช่โปรแกรมที่สมบูรณ์เพราะยังอยู่ในช่วง Beta ทำให้ตัวโปรแกรมมีปัญหาหลายอย่างมากๆ เช่น ตัวโปรแกรมใช้ CPU สูงผิดปกติทั้งๆ ที่โปรแกรมคิดเงินอื่นๆ ทั่วไปที่ร้านอินเตอร์เน็ตใช้กันก่อนหน้านี้ไม่เคยเป็น, เบราเซอร์ 555.in.th ที่ติดมาด้วยและทางร้านเอาออกไม่ได้ ลูกค้าบางส่วนไม่กล้าใช้เพราะคิดว่าเป็นไวรัส เป็นต้น
แต่ปัญหาที่แรงที่สุดที่ผู้ประกอบการร้านอินเตอร์เน็ตไม่พอใจกันอย่างมากก็คือ โปรแกรมคิดเงินของ CafeThai นั้นจะเปลี่ยนภาพหน้าจอของลูกค้าให้เป็นภาพโฆษณาเกมในเครือ Garena อย่างเดียว โดยที่ทางเจ้าของร้านไม่สามารถเอาออกหรือเปลี่ยนแปลงใดๆ ได้ จึงทำให้เกิดความรู้สึกว่าร้านของตนกำลังจะกลายเป็นร้านอินเตอร์เน็ตที่ถูกควบคุมโดยระบบขนานแท้ ในขณะที่เจ้าของร้านไม่สามารถเข้าไปแก้ไขใดๆ ได้เลย
นอกจากนั้นแล้วยังพบว่า โปรแกรมคิดเงินของ CafeThai มีการส่งข้อมูลจากทางร้านไปให้ทางเซิร์ฟเวอร์ของระบบด้วย ได้แก่ ข้อมูลรายได้ของทางร้าน, ค่าชั่วโมงที่บริการ, เกมที่ลูกค้าเล่น ฯลฯ ซึ่งเท่ากับเป็นการล้วงข้อมูลของทางร้านไปโดยที่ทางร้านไม่ได้ยินยอม
แล้วมันจะเกิดอะไรขึ้น?
ผลที่ตามมาก็คือทาง CafeThai จะได้รับข้อมูลไปแบบเต็มๆ ร้านนั้นๆ มีลูกค้าเท่าไหร่ รายได้ต่อวันเท่าไหร่ เกมอะไรที่คนเล่นเยอะที่สุด รวมไปถึงตำแหน่งพิกัดที่ตั้งของร้าน ซึ่งมีผู้ประกอบการร้านอินเตอร์เน็ตบางส่วนก็ได้แสดงความเป็นกังวลว่ามีความเป็นไปได้หรือไม่ ที่ในอนาคตทาง CafeThai อาจจะมีการนำข้อมูลดังกล่าวไปใช้เพื่อหวังผลทางธุรกิจ มีผู้ประกอบการบางส่วนถึงกับคาดเดาว่า CafeThai อาจจะมีแผนการเอาข้อมูลที่ได้ส่งต่อให้ Garena เพื่อเอามาเปิดร้านอินเตอร์เน็ตเป็นของตัวเองในพื้นที่ที่มีความนิยมการเล่นเกมในเครือสูงโดยวิเคราะห์จากข้อมูลต่างๆ ที่ได้จากโปรแกรมของ CafeThai ซึ่งหากเป็นเช่นนั้นจริงก็จะกลายเป็นวิกฤตของผู้ประกอบการร้านอินเตอร์เน็ตขนานแท้ และมีการโยงไปถึงตัวอย่างจาก Garena Stadium ในประเทศสิงคโปร์ว่ารูปแบบของ Garena Stadium นั้นอาจจะมาเปิดในเมืองไทยก็เป็นได้
ซึ่งสำหรับประเด็นของ Garena Stadium นั้นจากการสอบถามโดยตรงจาก Garena ได้รับคำยืนยันที่หนักแน่นและชัดเจนว่า ทาง Garena ไม่มีนโยบายเปิดร้านอินเตอร์เน็ตในไทยอย่างแน่นอน เพราะได้พบว่ามีปัญหามากมายจากการที่ได้ทดลองในสิงคโปร์ อีกทั้งทาง Garena ก็ไม่ได้มีความสามารถทางด้านการทำ Franchise ร้านอินเตอร์เน็ต ดังนั้นจึงยืนยันได้ว่าเรื่องนี้ไม่ได้เป็นไปในแง่ร้ายดังที่หลายคนคิด
ภาพของ Garena Stadium ที่ประเทศสิงคโปร์
ในแง่ของการบังคับใช้โปรแกรม CafeThai แม้ว่าทาง CafeThai จะเคยแจ้งกับผู้ประกอบการร้านอินเตอร์เน็ตว่าไม่มีการบังคับให้ใช้โปรแกรมดังกล่าว แต่ในความเป็นจริงการใช้ข้อต่อรองเรื่อง IP Bonus ที่ต้องผูกติดอยู่กับโปรแกรมคิดเงินของ CafeThai ก็เปรียบเสมือนการบังคับให้ติดตั้งอยู่กลายๆ ดังนั้นแค่ประเด็นเรื่องการส่งข้อมูลอย่างเดียวก็แทบจะทำให้ CafeThai กลายเป็นผู้ควบคุมตลาดทั้งตลาดเกมออนไลน์และเผลอๆ จะรวมไปถึงตลอดการแข่งขันของร้านอินเตอร์เน็ตไปด้วยเลยก็เป็นได้
ความไม่สมบูรณ์ของโปรแกรมส่งผลกระทบต่อเกมอื่น
หลังจากประเด็นเรื่องการล้วงข้อมูลของร้านอินเตอร์เน็ต เรื่องยังไม่ทันคลี่คลายก็มีดาบเล่มที่ 2 แทงซ้ำลงมาที่บรรดาผู้ประกอบการร้านอินเตอร์เน็ตต่อทันที โดยปัญหาที่เกิดขึ้นล่าสุดเป็นเรื่องของการบล็อกการเข้าเกมบางเกม
ก่อนหน้านี้มีผู้ประกอบการร้านอินเตอร์เน็ตส่วนหนึ่งได้ให้ข้อมูลว่าทาง CafeThai กำลังจะมีการอัพเดตระบบ Diskless Auto Update ซึ่งเป็นระบบอัพเดตแพตช์ของเกมต่างๆ จากโปรแกรม CafeThai ข้อดีคือตัวเกมต่างๆ จะถูกอัพเดตแพตช์จากระบบ ดังนั้นเจ้าของร้านจึงไม่ต้องไปนั่งดาวน์โหลดมาลงในฮาร์ดดิสก์ให้เสียเวลา แต่แน่นอนว่าข้อเสียของมันก็มีเช่นกัน นั่นก็คือมันมีความเป็นไปได้ที่การอัพเดตแพตช์ของเกมต่างๆ จะถูกควบคุมโดยทาง CafeThai ซึ่งเป็นเจ้าของโปรแกรม
ล่าสุดสิ่งที่ผู้ประกอบการหลายรายแสดงความกังวลก็ดันเกิดขึ้นจริงเสียแล้ว เมื่อวันที่ 27 เมษายน 2557 ที่ผ่านมา ทางร้านอินเตอร์เน็ตที่ใช้โปรแกรมคิดเงินของ CafeThai พบว่า เกม Special Force และเกม A.V.A สองเกมออนไลน์แนว FPS ยอดนิยมจากทางบริษัท ทรู ดิจิตอล พลัส จำกัด และ บริษัท เอเชียซอฟท์ คอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน) ตามลำดับ ไม่สามารถเข้าเกมได้ทั้งสองเกม ซึ่งผู้ประกอบการที่พบปัญหานี้ก็ลองแก้ปัญหาด้วยตัวเองด้วยหลากหลายวิธี นั่นรวมไปถึงการลบเกมแล้วติดตั้งใหม่อีกครั้งก็ยังไม่สามารถเข้าเกมได้ แต่เป็นที่น่าแปลกใจเมื่อทำการลบโปรแกรม CafeThai ออก แล้วลองเข้าเกมดู กลับสามารถเข้าได้ทันทีราวกับปาฏิหาริย์
ผลกระทบจากเรื่องนี้เราไม่อาจทราบแน่ชัดว่าปัญหามันเกิดมาจากอะไร อาจเป็นได้ทั้งเกิดจากความผิดพลาดของโปรแกรมเองเพราะยังอยู่ในเวอร์ชั่น Beta หรือเป็น Bug ที่ไม่มีใครคาดคิด แต่ก็มีความเป็นไปได้เช่นกันที่จะเกิดจากความจงใจในการบล็อกการเข้าเกมจากทาง CafeThai
เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นทำให้ผู้ประกอบการหลายรายถึงกับทนไม่ไหว เพราะเข้าใจว่าน่าจะเป็นการคุกคามร้านอินเตอร์เน็ตอย่างที่ไม่เคยคิดว่ามันจะเกิดขึ้นมาก่อน ร้านอินเตอร์เน็ตบางส่วนเริ่มมีการปลุกกระแสให้ลบโปรแกรม CafeThai เพื่อเป็นการแสดงการไม่ยอมรับในแนวทางการดำเนินงานของ CafeThai
อย่างไรก็ตามมีร้านอินเตอร์เน็ตบางส่วนที่ยังออกมายืนยันว่า ยังสามารถเข้าเกมทุกเกมได้ตามปกติ รวมถึงเกม FPS ยอดนิยมในตลาดอีกหนึ่งเกมก็คือ Xshot ก็ไม่ได้รับผลกระทบจากเหตุการณ์นี้และสามารถเข้าเกมได้ปกติ
สิ่งที่ร้านอินเตอร์เน็ตต้องการ
ประเด็นที่ผู้ประกอบการร้านอินเตอร์เน็ตออกมารวมกลุ่มกันจนเกิดเรื่องราวใหญ่โตในครั้งนี้ ส่วนใหญ่แล้วแสดงความคิดเห็นไปในทางเดียวกันว่าพวกเขาไม่ได้แอนตี้โปรแกรม CafeThai แม้ว่าตัวโปรแกรมจะยังมีปัญหาอยู่หลายอย่างก็ตาม นั่นเป็นเรื่องที่เข้าใจได้เพราะเป็นเวอร์ชั่น Beta ซึ่งหมายถึงเวอร์ชั่นที่ยังอยู่ในการช่วงการทดสอบ
แต่สิ่งที่ผู้ประกอบการเรียกร้องก็คือ “ขอแยกระบบ IP Bonus ออกมาจากโปรแกรมคิดเงิน CafeThai” โดยโปรแกรมคิดเงินนั้น ทางร้านอินเตอร์เน็ตควรจะมีอิสระในการเลือกใช้เองว่าจะใช้โปรแกรมอะไร เป็นอิสระในการทำธุรกิจและอิสระในการเลือกที่จะวางระบบเพื่อการให้บริการกับลูกค้า ที่สำคัญคือทุกร้านเองก็ยินดีที่จะจ่ายเงินเพื่อซื้อ IP Bonus จากทางค่ายเกมอยู่แล้วโดยไม่เกี่ยวกับว่าจะใช้ CafeThai หรือไม่
ทางออก
ทุกความขัดแย้งมีทางออก ทางออกที่นุ่มนวลที่สุดคือการเจรจา ผู้ประกอบการร้านอินเตอร์เน็ตมีการรวมกลุ่มกันเป็นเครือข่ายที่หนาแน่นและพร้อมจะเจรจาเพื่อแก้ไขปัญหา ส่วนทาง CafeThai ก็น่าจะออกมาให้รายละเอียดถึงสิ่งที่เกิดขึ้น และพูดคุยกันกับตัวแทนเครือข่ายผู้ประกอบการร้านอินเตอร์เน็ตให้ชัดเจน ว่าสิ่งที่เกิดขึ้นเป็นมาอย่างไร ปัญหานี้จะแก้ได้อย่างไร และต่อไปจะเป็นอย่างไร
ล่าสุดมีความคืบหน้าว่าทางกลุ่มผู้ประกอบการร้านอินเตอร์เน็ตบางส่วนอาจมีการนัดสัมมนาถึงวิกฤตนี้ในช่วงต้นเดือนพฤษภาคม ซึ่งก็อาจจะเป็นแค่การเจรจาหาทางออกกันฝ่ายเดียว ซึ่งไม่ใช่วิสัยของการหาทางออกโดยยั่งยืนเนื่องจากการแก้ปัญหาต้องมีผู้เจรจาจากทั้ง 2 ฝ่าย
วิกฤตนี้คงยังไม่อวสานง่ายๆ แน่ เพราะในเดือนพฤษภาคมนี้ระบบ Diskless Auto Update กำลังจะเปิดตัวแล้ว งานนี้ To be continued แน่นอน อย่างไรก็ตามหากมีโอกาสหรือช่องทางใดที่ทาง Online Station จะช่วยประสานการเจรจาหรือเป็นสื่อกลางให้ได้เรามีความยินดีเป็นอย่างยิ่งเพื่อให้สถานการณ์คลี่คลายโดยเร็วครับ
ขอบคุณข้อมูลบางส่วนจากกลุ่ม iCafeThailand และขอบคุณผู้ประกอบการร้านอินเตอร์เน็ตทุกท่านที่ให้ข้อมูลครบรอบด้านครับ
ผู้เขียน : ป่านคุง (นักเขียนอิสระนิตยสาร Weekly Online และเว็บไซต์ Online Station)