ถือเป็นข่าวใหญ่สะเทือนทั้งวงการเว็บตูนและเว็บโนเวลเกาหลีใต้ เมื่อคณะกรรมาธิการการค้ายุติธรรมแห่งเกาหลี (Korea Fair Trade Commission หรือ FTC) ได้ลงดาบครั้งใหญ่ สั่งให้บริษัทผู้ให้บริการแพลตฟอร์มเว็บตูนและเว็บโนเวลรายใหญ่ถึง 23 แห่ง ดำเนินการแก้ไขสัญญาที่ทำกับนักเขียนโดยด่วน หลังตรวจสอบพบ "ข้อสัญญาที่ไม่เป็นธรรมและเอาเปรียบ" รวมแล้วกว่า 1,100 ข้อ! นับเป็นการเคลื่อนไหวครั้งใหญ่เพื่อทวงคืนความยุติธรรมให้กับเหล่าครีเอเตอร์ผู้สร้างสรรค์ผลงาน
จากข้อมูลที่มีการเปิดเผย การตรวจสอบของ FTC ครั้งนี้ครอบคลุมบริษัทชั้นนำในวงการ และได้ค้นพบรายละเอียดในสัญญาจำนวนมากที่เข้าข่ายเอาเปรียบนักเขียน โดยปัญหานี้ถูกพูดถึงในวงการมานาน โดยมักถูกวิจารณ์ว่าเป็น “สัญญาแรงงานทาส” ที่ทำให้นักเขียนตกอยู่ในสถานะเสียเปรียบอย่างมาก
บริษัทที่เข้าข่ายทำสัญญาในลักษณะดังกล่าวมีดังต่อไปนี้
- Golem Factory
- Daon Creative
- Daewon C.I.
- DCCENT
- D&C Media
- REDICE STUDIO
- RIDI
- Munpia
- Millie’s Library
- Samyang
- Seoul Media Comics
- Somy Media
- Storywiz
- CNC Revolution
- MStoryHub
- YLAB
- Jaedam
- Joara
- KW Books
- Kidari Studio
- Toyou’s Dream
- Finger Story
- Haksan Publishing
"สัญญาเอาเปรียบ" ที่มักพบเห็นมีอะไรบ้าง?
ในรายงานระบุข้อสัญญาที่ไม่เป็นธรรมหลายประเภท ตัวอย่างเช่น
- การโอนลิขสิทธิ์รองแบบเหมารวม: บังคับให้นักเขียนโอนสิทธิ์ในการนำผลงานไปต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์อื่นๆ (Secondary Rights) เช่น การสร้างสินค้า (Merchandise), ภาพยนตร์, ซีรีส์, หรือเกม ให้กับบริษัทแต่เพียงผู้เดียว โดยอาจไม่มีการแบ่งผลประโยชน์เพิ่มเติมที่เป็นธรรม
- การห้ามคัดค้านการตัดสินใจของบริษัท: ใส่เงื่อนไขที่ระบุว่าการตัดสินใจของบริษัทในการดัดแปลงหรือต่อยอดผลงานถือเป็นที่สิ้นสุด นักเขียนไม่มีสิทธิ์คัดค้าน
- เงื่อนไขการแบ่งรายได้ที่ซับซ้อนและไม่โปร่งใส: ทำให้ฝ่ายนักเขียนไม่สามารถตรวจสอบความถูกต้องของรายได้ที่ตนควรจะได้รับอย่างแท้จริง
- การยกเลิกสัญญาฝ่ายเดียว: บริษัทสามารถบอกเลิกสัญญาได้ทันทีหากผลงานไม่เป็นที่นิยม โดยที่ฝ่ายนักเขียนอาจไม่ได้รับความคุ้มครองที่เหมาะสม
- การให้นักเขียนรับผิดชอบค่าใช้จ่ายเกินควร: ในบางกรณี นักเขียนอาจต้องร่วมรับผิดชอบค่าใช้จ่ายในการโปรโมตหรือค่าใช้จ่ายอื่นๆ ที่ไม่สมเหตุสมผล
ชัยชนะครั้งสำคัญของเหล่านักเขียน
การที่หน่วยงานภาครัฐอย่าง FTC ลงมาจัดการกับปัญหานี้โดยตรง ถือเป็นก้าวสำคัญและเป็นชัยชนะของกลุ่มผู้สร้างสรรค์ในเกาหลีใต้ เพราะเป็นการส่งสัญญาณอย่างชัดเจนถึงบริษัทต่างๆ ว่าการเอาเปรียบนักเขียนผ่านสัญญาไม่อาจยอมรับได้อีกต่อไป และจำเป็นต้องมีการสร้างมาตรฐานสัญญาที่เป็นธรรมและโปร่งใสมากขึ้น
จากการดำเนินงานในครั้งนี้ คาดว่าจะส่งผลดีในระยะยาวต่ออุตสาหกรรมเว็บตูนและเว็บโนเวลโดยรวม เมื่อนักเขียนได้รับการปฏิบัติที่เป็นธรรม มีรายได้ที่เหมาะสม และมีสิทธิ์ในผลงานของตัวเองมากขึ้น ก็ย่อมเป็นแรงผลักดันให้เกิดการสร้างสรรค์ผลงานใหม่ๆ ที่มีคุณภาพออกมาสู่สายตาผู้อ่านอย่างพวกเราได้มากยิ่งขึ้น
ถือเป็นข่าวดีที่น่าชื่นชมและให้กำลังใจเหล่านักเขียนผู้อยู่เบื้องหลังผลงานสนุก ๆ ที่เราติดตามกัน เพราะการเคารพสิทธิ์ผู้สร้างสรรค์คือรากฐานสำคัญที่จะทำให้อุตสาหกรรมนี้เติบโตอย่างมั่นคงและยั่งยืน หวังว่านี่จะเป็นจุดเริ่มต้นของการเปลี่ยนแปลงไปสู่สิ่งที่ดีกว่าในวงการเว็บตูนและเว็บโนเวลทั่วโลกนะครับ!
แปลและเรียบเรียงจาก
Anime Corner