ถ้าเอ่ยถึงมังกรหลายๆ คนย่อมรู้จัก เพราะมันคือสิ่งมีชีวิตที่ถูกกล่าวขานว่ามีทั้งพละกำลัง ร่ายกายอันมหึมา รวมไปถึงอิทธิฤทธิ์มากมาย จนมีตำนานของเหล่ามังกรปรากฏอยู่แทบทั่วโลก เหมือนกับว่าตัวตนของมันนั้นมีอยู่จริง แต่กลับไม่เคยมีผู้ใดเคยพบ หรือเคยเจอตัวจริงของมันแต่อย่างใด จะพบเห็นก็แต่ลวดลายที่เขียนไว้บนกำแพง หรือข้อความจากหนังสือ รวมไปถึงถ้อยคำที่เล่าขานกันสืบมาจวบจนถึงทุกวันนี้นั่นเอง
มังกรเป็นสิ่งมีชีวิตที่มีรูปร่างคล้ายไปกับสิ่งมีชีวิตอีกหนึ่งสิ่งที่เรียกว่างู บางทีก็คล้ายสิ่งมีชีวิตที่เรียกว่ากิ้งก่า ซึ่งมังกรนั้นอาจจะถูกแบ่งเป็น 2 เผ่าพันธุ์ใหญ่ๆ ได้แก่มังกรตะวันออก และมังกรตะวันตก โดยที่มังกรของฟากตะวันออกนั้นจะมีลักษณะเป็นงูตัวใหญ่ ซึ่งเกิดจากการผสมของสัตว์หลายชนิดรวมไปถึงนาคในแถบเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ก็เช่นกัน (งู, สิงโต, กวาง, ปลา, ฯลฯ) แต่ส่วนมังกรของฟากตะวันตกจะมีลักษณะคล้ายกิ้งก่ามีปีกค้างคาว และมี 4 เท้า บางที่ก็มีแต่ 2 ขาส่วนแขน 2 ข้างจะเป็นปีก เรียกว่าแบ่งกันง่ายๆ ว่ามังกรตะวันออกกับมังกรตะวันตก ต่างกันที่มีปีกกับไม่มีปีกนั่นเอง นอกจากนี้ยังเกี่ยวกับความเชื่อด้วย คือมังกรตะวันออกเป็นตัวแทนของ "เทพเจ้า เทวดา สวรรค์ เซียน ความดีงาม ความโชคดี สิริมงคล ให้โชคลาภแก่ผู้คน ส่วนมังกรตะวันตกเป็นตัวแทนของ "ซาตาน ปีศาจ ความชั่วร้าย ความโชคร้าย นรกภูมิ ผู้ต่อต้านศาสนา อริของพระเจ้า
ถ้าจะยกตำนานมังกรมาทีละอันก็เนื้อที่ของบทความก็คงเขียนไม่พอเป็นแน่แท้จึงจำเป็นต้องยกมาเป็นบางส่วน ว่ามังกรที่เคยปรากฏในตำนานที่ผ่านมาทั่วโลกนั้นมีตัวอะไรบ้าง และมีวีรกรรมอะไรไว้ จนทำให้ผู้คนต้องเล่าขานมาจวบจนทุกวันนี้
ลาดอน เป็นบุตรของพญามังกรไทฟอน กับนางอิคิดนาครึ่งคนครึ่งงูยักษ์ ลาดอนมีรูปร่างเป็นมังกร ที่มีหัวถึงหนึ่งร้อยหัว มีหน้าที่เฝ้าสวนแห่งเทพธิดาเฮสปิริดีสธิดาแห่งรัตติกาล ที่ซึ่งว่ากันว่าเป็นที่เก็บแอปเปิลทองคำ ซึ่งส่วนแห่งนี้ มีที่ตั้งอยู่ ณ สุดขอบโลก จนกระทั่งได้ปะทะกับเฮอร์คิวลิสที่จะมาขโมยแอปเปิ้ล และถูกสังหารในที่สุด
เจ้าแม่หนี่วา เป็นพี่น้องกับพญามังกรฝูซี อยู่บนโลกกันสองคนพอทั้งสองเริ่มเติบโตก็คิดว่าหากปล่อยให้เป็นเช่นนี้ต่อไปหลังจากทั้งสองตายไปแล้วโลกอันสวยงามนี้คงไม่มีคนอยู่ดูชมทั้งสองจึงได้แต่งงานกันเป็นสามีภรรยาและให้กำเนิดมนุษย์ขึ้นมา แต่เนื่องจากการแต่งงานระหว่างพี่น้องเป็นเรื่องที่ผิด ต่อมาหนี่วาจึงห้ามไม่ให้พี่น้องแต่งงานกันอีก เรื่องนี้ก็เลยกลายเป็นต้นกำเนิดของประเพณีการแต่งเอาคนนอกครอบครัวเข้าบ้านของคนจีน บางตำนานก็เล่าว่าหนี่วาให้ผู้สร้างมนุษย์จากดินสีเหลือง โดยปั้นเลียนแบบรูปร่างหน้าตาของตัวเอง หลังจากนั้นก็เป็นผู้สร้างสังคมของมนุษย์ขึ้นมา
ริวจิน ถือเป็นสัญลักษณ์แห่งพลังอำนาจของมหาสมุทร เชื่อว่ามีลักษณะคล้ายงู ปากใหญ่ และสามารถแปลงร่างเป็นมนุษย์ได้ อาศัยอยู่ในพระราชวังใต้ทะเลเรียกว่า Ryugu-jo (ริวกุโจ) ที่สร้างขึ้นด้วยสาหร่ายทะเลสีแดงและสีขาว เป็นบิดาของเจ้าหญิงโอโตะฮิเมะ ซึ่งแต่งงานกับเจ้าชายโฮริ จักรพรรดิจิมมุ จักรพรรดิองค์แรกของญี่ปุ่นที่เชื่อกันว่าเป็นหลานของโอโตฮิเมะและโฮริดังนั้นเทพเจ้ามังกรริวจินนั้นจึงเป็นหนึ่งในบรรพบุรุษของราชวงศ์อิมพีเรียล อีกทั้งตำนานริวจินยังไปซ้อนทับในไซอิ๋วในส่วนของวังมังกรบาดาลที่ซุนหงอคงไปอาละวาดแล้วขโมยกระบองทองคำมาอีกด้วย
ราหู หรือ พระราหูเป็นโอรสของพระวิประจิตติ และพระนางสิหิกา เมื่อแรกเกิดขึ้น พระราหูมีหางเป็นนาค สถิตอยู่ในวิมานสีนิชล หรือสีดำขลับ เมื่อครั้งที่เหล่าเทวดาได้ทำพิธีกวนเกษียรสมุทรเพื่อให้ได้น้ำอัมฤตนั้นมีทั้งเทวดาและอสูรทั้งหลายเข้าร่วมทำพิธี พระราหูได้แอบอยู่ในกลีบเมฆ เมื่อทำพิธีสำเร็จพระราหูจึงรีบลอบดื่มน้ำอมฤตที่เกิดขึ้นนั้น พระอาทิตย์และพระจันทร์ได้เห็นเข้าจึงรีบเอาความนั้นไปทูลบอกพระวิษณุ พระวิษณุทรงทราบจึงขว้างจักรตัดไปถูกกลางตัวพระราหูขาดกลายเป็นสองท่อน แต่ด้วยว่าน้ำอำมฤตที่พระราหูได้ดื่มนั้นไหลไปจนถึงกลางตัวพระราหูแล้วพอดี ครึ่งบนของพระราหูที่ถูกตัดออกจึงกลายเป็นอมตะ ส่วนครึ่งล่างนั้นได้กลายมาเป็นพระเคราะห์องค์ที่ 9 แห่งเหล่าเทวดานพเคราะห์ ก็คือ พระเกตุ
มุจลินทร์ หลังจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสรู้ธรรมพิเศษแล้ว ได้เสด็จไปตามเมืองต่าง ๆ เพื่อแสดงธรรมเทศนา มีครั้งหนึ่งได้เสด็จออกจากร่มไม้อธุปปาลนิโครธ ไปยังร่มไม้จิกชื่อ "มุจลินท์" ทรงนั่งเสวยวิมุตติสุข อยู่ 7 วัน คราวเดียวกันนั้นมีฝนตกพรำ ๆ ประกอบไปด้วยลมหนาวตลอด 7 วัน ได้มีพญานาคชื่อ "มุจลินท์" เข้ามาวงด้วยขด 7 รอบพร้อมกับแผ่พังพานปกพระผู้มีพระภาคเจ้า เพื่อจะป้องกันฝนตกและลมมิให้ถูกพระวรกาย หลังจากฝนหายแล้ว คลายขนดออก แปลงเพศเป็นมานพมายืนเฝ้าที่เบื้องพระพักตร์ ด้วยความศรัทธาอย่างแรงกล้า ในประเทศไทยหลายๆ คนจึงอาจได้เห็นพระพุทธรูปปางนาคปรก ซึ่งมาจากตำนานนี้นี่เอง
เทียแมท มังกรจากเทวตำนานโบราณของบาบิโลเนีย เทียแมท คือมังกรเพศเมียขนาดยักษ์ เป็นสัญลักษณ์ของมหาสมุทร เป็นมารดาแห่งสิ่งมีชีวิตทั้งมวลรวมถึงเหล่าเทพด้วย ในมหากาพย์เอนูมาเอลิช ซึ่งถูกเขียนขึ้นเมื่อกว่า 2000 ปีก่อนคริสตกาลกล่าวว่า เทียแมทและอัปซูวางแผนที่จะทำลายลูกหลานของพวกตนทั้งหมด แต่เออาล่วงรู้แผนการนี้ จึงมาสังหารอัปซูเสียในตอนที่กำลังหลับอยู่ เมื่อเทียแมทรู้ว่าอัปซูถูกสังหารนางก็โกรธจนบ้าคลั่ง สร้างกองทัพสัตว์ประหลาดขึ้นมาเพื่อแก้แค้นให้กับอัปซู แต่สุดท้ายทั้งเทียแมทก็ถูกมาร์ดุคสังหาร ผ่าร่างเป็น 2 ส่วน ร่ายกายท่อบนกลายเป็นท้องฟ้า ร่ายกายท่อนล่างกลายเป็นผืนดิน เลือดที่กระจายออกมาก็กลายเป็นก้อนเมฆ น้ำตาของนางก่อเกิดแม่น้ำไทกริสและยูเฟรติส
ฟัฟเนียร์ มังกรในเทพนิยายนิเบลุงเก้นลีดเของชาวนอร์สหรือชาวสแกนดิเนเวีย เดิมทีเกิดมาเป็นยักษ์ แต่ในวัยเด็กได้ฆ่าพ่อของตนเพื่อยึดสมบัติ หลังจากนั้นด้วยอำนาจวิเศษ ฟัฟเนียร์ก็แปลงร่างเป็นมังกรเพื่อจะรวบรวมและรักษาสมบัติ แต่สุดท้ายก็ถูกซิกรุร์ดหรือซิกฟรีดสังหารในที่สุด
นิดฮอกก์ มังกรตำนานของชาวนอร์ส เป็นมังกรที่อาศัยอยู่ในนิฟล์เฮม (Niflheim) แดนนรกที่อยู่ใต้ผืนดินมิดการ์ด (Midgard) คอยกัดกินรากที่ลึกที่สุดของพฤกษาแห่งโลก อิกดราซิล เพื่อหวังจะทำลายมหาพฤกษานี้ จนกระทั่งวันแร๊คน่าร๊อครากของต้นอิกดราซิลก็ถูกกัดกินจนหมด และโลกทั้ง 6 อันได้แก่ แอสการ์ด มิดการ์ด เฮล เอล์ฟเฮม โจตันเฮม สวาร์ตัลเฮม ก็ถึงจุดจบ
